เหลียวหลังแลหน้า….การวิจารณ์วรรณกรรมในประเทศไทย
เหลียวหลังแลหน้า….การวิจารณ์วรรณกรรมในประเทศไทย
ลงทะเบียนสำรองที่นั่งได้ที่
goo.gl/D6qYVf
ไม่เสียค่าใช้จ่าย
**ปิดรับลงทะเบียนสำรองที่นั่งเมื่อมีผู้ลงทะเบียนครบ 280 คน**
สามารถตรวจสอบรายชื่อผู้ลงทะเบียนสำรองที่นั่งที่
เพจ “เอกภาษาไทย อักษรฯ จุฬาฯ”
https://goo.gl/KIUx6g
**ตั้งแต่วันจันทร์ที่ 23 ม.ค. 2560 เป็นต้นไป**
การสัมมนาทางวิชาการ ในหัวข้อ “เหลียวหลังแลหน้าการวิจารณ์วรรณกรรมในประเทศไทย”
โครงการวิจัย “เครือข่ายการวิจารณ์: การวิจัยและพัฒนา” ร่วมกับ
โครงการสู่ความเป็นเลิศด้านภาษาและวรรณคดีไทย
ภาควิชาภาษาไทย คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ความเป็นมา
โครงการวิจัย “เครือข่ายการวิจารณ์: การวิจัยและพัฒนา” ระยะที่ ๒ (๑ ตุลาคม ๒๕๕๘ – ๓๑ มีนาคม ๒๕๖๐) ได้รับทุนสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) โดยมีศาสตราจารย์ ดร. รื่นฤทัย สัจจพันธุ์ เป็นหัวหน้าโครงการ โครงการนี้เป็นการวิจัยเครือข่ายการวิจารณ์ศิลปะใน ๕ สาขาในประเทศไทย อันได้แก่ วรรณศิลป์ ทัศนศิลป์ ศิลปะการละคร ภาพยนตร์ และสังคีตศิลป์ (ดนตรีไทย) ทั้งในโลกจริง (ทั้งในส่วนกลางและส่วนภูมิภาค) และโลกเสมือน อีกทั้งโครงการนี้ยังเป็นการทำวิจัยสืบเนื่องมาจากชุดโครงการวิจัยที่เกี่ยวกับการวิจารณ์ศิลปะ จำนวน ๔ โครงการ ซึ่งดำเนินการมาตลอดในระยะเวลา ๑๖ ปีที่ผ่านมา จึงได้สั่งสมองค์ความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับการวิจารณ์ศิลปะในหลากหลายประเด็น หากพิจารณาเฉพาะการวิจัยในสาขาวรรณศิลป์พบว่า โครงการฯ ที่ผ่านมาต่างได้ศึกษาและวิเคราะห์การวิจารณ์วรรณกรรมของไทยในหลากหลายแง่มุม ดังนี้
- การรวบรวม ศึกษา และวิเคราะห์การวิจารณ์วรรณกรรมในประเทศไทย โดยศึกษาจากบทวิจารณ์ที่เผยแพร่ในสื่อสิ่งพิมพ์ระหว่าง พ.ศ. ๒๔๗๕-๒๕๔๔ พร้อมคัดสรรบทวิจารณ์ตัวอย่างที่มีพลังทางปัญญา ทั้งบทวิจารณ์ไทยและต่างประเทศจำนวน ๕๐ บทในแต่ละสาขาพร้อมบทวิเคราะห์ ในโครงการวิจัย “การวิจารณ์ในฐานะพลังทางปัญญาของสังคมร่วมสมัย ภาค ๑”
- การขยายการวิจัยไปสู่การกระตุ้นการสร้างบทวิจารณ์จากผู้รับทั่วไปด้วยการวิจัยในรูปของห้องทดลอง (laboratory research) โดยให้ความสำคัญกับการวิจารณ์ในเชิงปฏิบัติ ซึ่งเป็นตัวอย่างของการจัดการความรู้ในรูปแบบหนึ่ง นับว่าเป็นการบุกเบิกวิธีการวิจัยแบบใหม่ ในโครงการวิจัย “การวิจารณ์ในฐานะพลังทางปัญญาของสังคมร่วมสมัย ภาค ๒”
- การเชื่อมโยงความรู้และประสบการณ์การวิจารณ์ศิลปะเข้าสู่สังคม โดยศึกษาว่าการวิจารณ์ศิลปะมีผลกระทบต่อสภาวะและการเปลี่ยนแปลงต่อปรากฏการณ์ของสังคม ทั้งในด้านของการรับ การเสพ และการบริโภคงานศิลปะ รวมทั้งชี้ให้เห็นศักยภาพของพื้นที่ใหม่ของโลกไซเบอร์ที่จะเอื้อต่อการสร้างวัฒนธรรมการวิจารณ์ ในโครงการวิจัย “การวิจารณ์ในฐานะปรากฏการณ์ของสังคมร่วมสมัยเพื่อพัฒนาความรู้ด้านสังคมศาสตร์การวิจารณ์ ภาค ๑ และ ๒”
- การขยายพื้นที่การศึกษาการวิจารณ์จากสื่อลายลักษณ์ไปยังสื่ออินเทอร์เน็ตด้วย ซึ่งผลการวิจัยชี้ให้เห็นว่า การวิจารณ์ศิลปะในสื่อสิ่งพิมพ์ถดถอยไปมาก ขณะเดียวกันสื่ออินเทอร์เน็ตเป็นพื้นที่ใหม่ที่เสริมวัฒนธรรมลายลักษณ์ในด้านของการวิจารณ์ได้อย่างมีนัยสำคัญ ในโครงการวิจัย “การวิจารณ์ศิลปะ: รอยต่อระหว่างวัฒนธรรมลายลักษณ์กับวัฒนธรรมเสมือนจริง” และในภาค ๒ ที่ใช้ชื่อว่า “การวิจารณ์ศิลปะ: รอยต่อระหว่างวัฒนธรรมสื่อสิ่งพิมพ์กับสื่ออินเทอร์เน็ต”
จากองค์ความรู้ที่ได้จากการวิจัยที่ผ่านมา ทำให้เห็นภาพรวมของการวิจารณ์วรรณกรรมในปัจจุบันอย่างชัดเจนว่า สื่อสิ่งพิมพ์ทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศลดพื้นที่ในการวิจารณ์ลง ในขณะที่สื่ออินเทอร์เน็ตเริ่มกลายเป็นพื้นที่เผยแพร่บทวิจารณ์เพิ่มมากขึ้น นอกจากนี้ยังพบปรากฏการณ์ที่น่าสนใจอีกประการ กล่าวคือ นักวิจารณ์วรรณกรรมที่ทำงานโดดเดี่ยวเพียงลำพังในสื่อสิ่งพิมพ์มีน้อยลง เพราะขาดแคลนทั้งพื้นที่วิจารณ์และนักวิจารณ์ อนึ่ง ปัจจุบันเครือข่ายวรรณกรรมที่ใช้การวิจารณ์เป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรมเครือข่ายเริ่มขยายตัวเพิ่มมากขึ้นอย่างเห็นได้ชัด และกระจายอยู่ทั้งในส่วนกลางและส่วนภูมิภาค เครือข่ายดังกล่าวนับเป็นปัจจัยสำคัญที่จะช่วยสร้างความแข็งแกร่งของการวิจารณ์วรรณกรรมในภาพรวม
ด้วยสภาวะความซบเซาของการวิจารณ์วรรณกรรมในปัจจุบัน โครงการวิจัยฯ เห็นความสำคัญของการจัดสัมมนาทางวิชาการ “เหลียวหลังแลหน้าการวิจารณ์วรรณกรรมในประเทศไทย” เพื่อหวนกลับไปศึกษาจุดกำเนิดและเหตุปัจจัยสำคัญในการสร้างองค์ความรู้และความเข้มข้นของการวิจารณ์วรรณกรรมในอดีต จนถึงการเปลี่ยนผ่านพื้นที่วิจารณ์จากสื่อสิ่งพิมพ์ไปสู่พื้นที่อินเทอร์เน็ตในยุคปัจจุบัน และการร่วมกันแสวงหาทิศทางที่เหมาะสมอันจะสร้างความเข้มแข็งให้กับการวิจารณ์วรรณกรรมในอนาคต ซึ่งเป็นการทบทวนและเผยแพร่องค์ความรู้เกี่ยวกับประวัติและพัฒนาการการวิจารณ์วรรณกรรมในประเทศไทย พร้อมๆ กับการกระตุ้นและสร้างบรรยากาศการวิจารณ์วรรณกรรมและวรรณคดีศึกษาให้ตื่นตัวเพิ่มขึ้น การสัมมนาทางวิชาการในครั้งนี้ไม่เพียงแต่เป็นการนำเสนอองค์ความรู้เกี่ยวกับการวิจารณ์วรรณกรรมของโครงการฯ ที่ใช้เวลาศึกษาและสั่งสมองค์ความรู้มานานเกือบสองทศวรรษ ขณะเดียวกันยังได้เชิญวิทยาการทั้งที่เป็นนักวิชาการ นักวิจารณ์ และบรรณาธิการนิตยสารเฉพาะทางวรรณกรรม ซึ่งเป็นตัวแทนของผู้มีส่วนร่วมสำคัญในการส่งเสริม พัฒนาและสร้างความแข็งแกร่งให้กับการวิจารณ์วรรณกรรมในประเทศไทย มาร่วมแลกเปลี่ยนความรู้และประสบการณ์เกี่ยวกับการวิจารณ์วรรณกรรมที่เกิดขึ้นในยุคต่างๆ ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ทั้งนี้โครงการฯ เห็นว่า คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นสถานที่เหมาะที่จะจัดการสัมมนาในครั้งนี้ เนื่องจากเป็นสถาบันแห่งแรกที่วางรากฐานการเรียนการสอนการวิจารณ์วรรณกรรมอย่างเป็นระบบ และได้สร้างบุคลากรที่มีส่วนสำคัญในการพัฒนาและสร้างความแข็งแกร่งให้กับการวิจารณ์วรรณกรรมมาอย่างต่อเนื่องนับตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๗๔ เป็นต้นมา ทั้งอาจารย์ผู้สอนวรรณกรรมวิจารณ์ นักวิชาการ และนักวิจารณ์วรรณกรรม
วัตถุประสงค์
- เพื่อนำเสนอองค์ความรู้เกี่ยวกับประวัติและพัฒนาการการวิจารณ์วรรณกรรมในประเทศไทย
- เพื่อสร้างเครือข่ายระหว่างผู้ที่สนใจการวิจารณ์วรรณกรรม
- เพื่อกระตุ้นและสร้างบรรยากาศในการวิจารณ์วรรณกรรมทั้งมุขปาฐะและลายลักษณ์
ประโยชน์ที่จะได้รับ
- การเผยแพร่องค์ความรู้เกี่ยวกับประวัติและพัฒนาการวรรณกรรมในประเทศไทย
- การสร้างเครือข่ายระหว่างผู้ที่สนใจในการวิจารณ์วรรณกรรม
- การกระตุ้นและสร้างความแข็งแกร่งให้กับการวิจารณ์วรรณกรรมในประเทศไทยต่อไป
ระยะเวลาในการดำเนินการ
วันเสาร์ที่ ๑๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๐ เวลา ๘.๓๐-๑๗.๐๐ น.
สถานที่
ณ ห้อง ๓๐๑-๓๐๒ (ชั้น ๓) อาคารมหาจักรีสิรินธร คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
กลุ่มเป้าหมาย
อาจารย์ นักวิชาการ นักศึกษา และผู้สนใจทั่วไป ประมาณ ๒๐๐-๒๕๐ คน
งบประมาณ
ได้รับการสนับสนุนจาก สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) และ โครงการสู่ความเป็นเลิศด้านภาษาและวรรณคดีไทย ภาควิชาภาษาไทย คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
กำหนดการ
“เหลียวหลังแลหน้า….การวิจารณ์วรรณกรรมในประเทศไทย”
วันเสาร์ที่ 18 กุมภาพันธ์ 2560 เวลา 8.30 – 17.00 น.
ณ ห้องบรรยายรวม 301-302 (ชั้น 3) อาคารมหาจักรีสิรินธร
คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ตั้งแต่ 8.00 น. เป็นต้นไป ลงทะเบียน
08.30 – 08.45 น. หัวหน้าโครงการวิจัย “เครือข่ายการวิจารณ์: การวิจัยและพัฒนา”
(ศ.ดร.รื่นฤทัย สัจจพันธุ์) กล่าวแนะนำโครงการ
08.45– 09.00 น. คณบดีคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
(รศ.ดร.กิ่งกาญจน์ เทพกาญจนา) กล่าวเปิดงาน
09.00 – 09.45 น. ปาฐกถา “ความคิดเรื่องวุฒิภาวะในศิลปะและการวิจารณ์”
ศ.เกียรติคุณดร. เจตนา นาควัชระ
09.45 – 10.30 น. ปาฐกถา “เมื่อผู้อ่านถือกุญแจไขรหัส”
ศ.เกียรติคุณดร.กุสุมา รักษมณี
10.30 – 12.30 น. เสวนา “วรรณกรรมวิจารณ์ : เมื่อวัฒนธรรมการอ่านถดถอย”
ผศ. สุวรรณา เกรียงไกรเพ็ชร์
ศ.ดร. ดวงมน จิตร์จำนงค์
ศ. ดร. รื่นฤทัย สัจจพันธุ์
12.30 – 13.30 น. พักรับประทานอาหารกลางวันตามอัธยาศัย
13.30 – 15.00 น. เสวนา “ตามรอยเครือข่ายการวิจารณ์ในสื่อสิ่งพิมพ์”
อ. ชมัยภร แสงกระจ่าง
รศ. ยุรฉัตร บุญสนิท
อ. ฐนธัช กองทอง
คุณขจรฤทธิ์ รักษา
15.00 – 16.30 น. เสวนา “สู่เครือข่ายการวิจารณ์ในโลกดิจิตัล”
คุณจรูญพร ปรปักษ์ประลัย
คุณอุทิศ เหมะมูล
คุณกิตติพล สรัคคานนท์
16.30 – 16.50 น. อภิปรายซักถาม
16.50 – 17.00 น. หัวหน้าภาควิชาภาษาไทย (ผศ.ดร.ศิริพร ภักดีผาสุข) กล่าวปิดการประชุม
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ อีเมล 100years.thaidept@gmail.com